Spis treści
Odtworzono historyczną altanę ze źródłem
W słynnym sanktuarium Matki Bożej Świętolipskiej na Mazurach zakończono prace nad odtworzeniem dawnej altany. Konstrukcja, która niegdyś skrywała źródło z wodą dla potrzebujących, została wiernie zrekonstruowana. Nowy obiekt ma na celu przywrócenie tradycji czerpania wody przez pielgrzymów, co było praktykowane przez wieki. Jego powstanie to odpowiedź na stale pojawiające się pytania dotyczące dawnego źródełka.
Obecnie w Świętej Lipce nie ma naturalnego źródła, skąd wierni mogliby czerpać wodę. W krużgankach kościoła umieszczono duże naczynia ze święconą wodą, którą wielu pielgrzymów zabiera ze sobą do domów. Ten zabieg, jak podkreślił ks. Grzegorz Nogal, proboszcz i kustosz parafii, nie był jednak wystarczający, aby zaspokoić oczekiwania licznie odwiedzających.
"Ludzie nieustannie nas pytają, gdzie jest źródełko, skąd mogą brać wodę. Tłumaczymy im wówczas, że takiego miejsca u nas nie ma. Żeby wyjść takim pielgrzymom naprzeciw postawiliśmy w krużgankach kościoła duże naczynia ze święconą wodą. Wiele osób zabiera ją ze sobą" – powiedział PAP proboszcz i kustosz świętolipskiej parafii ks. Grzegorz Nogal.
Dlaczego altana wróciła do Świętej Lipki?
Inicjatywa odtworzenia altany zrodziła się z obserwacji historycznych i bieżących potrzeb pielgrzymów. Jak zaznaczył ks. Nogal, istnienie altany ze źródłem w Świętej Lipce jest udokumentowane w starych kronikach. Stare, przedwojenne fotografie wyraźnie ukazywały ten obiekt, co stanowiło kluczową inspirację dla projektu. Dzięki zachowanym materiałom źródłowym możliwe było odtworzenie konstrukcji z dużą precyzją, niemal w pierwotnej formie.
Nowa altana stanęła w historycznym miejscu, po prawej stronie przed kościołem, zgodnie z archiwalnymi zdjęciami. Jej budowa trwała w ostatnich tygodniach, a jej architekturę charakteryzuje daszek w kształcie bani. Taki kształt ma bezpośrednio nawiązywać do wyglądu kaplic znajdujących się w krużgankach barokowego sanktuarium. Projektanci zadbali o każdy detal, aby harmonizował z otoczeniem.
"Kiedyś rzeczywiście w Świętej Lipce była altana, a w niej źródło. Postanowiliśmy więc odtworzyć to miejsce, tym bardziej, że na starych, przedwojennych fotografiach zachowała się ta altana" - powiedział ks. Nogal i dodał, że w związku z tym udało się odtworzyć ją niemal w takiej formie, jak na przedwojennych zdjęciach.
Co znajdzie się na szczycie bani?
W ramach prac wykończeniowych na szczycie bani altany zostaną zamontowane ozdobne chorągiewki. Ich dodanie to jeden z ostatnich elementów przed oficjalnym oddaniem obiektu do użytku. Ks. Nogal potwierdził, że montaż chorągiewek jest jeszcze przed zespołem budowlanym i ma nastąpić w najbliższym czasie. Ten charakterystyczny szczegół architektoniczny uzupełni wygląd nowej konstrukcji, nadając jej historyczny charakter.
Na chorągiewkach znajdą się dwie istotne daty: 1732 oraz 2025, które symbolizują ciągłość historyczną miejsca. Data 1732 nawiązuje do roku, w którym dawna altana została opisana w kronikach. Rok 2025 symbolizuje obecne odtworzenie obiektu, łącząc przeszłość z teraźniejszością. Przy altanie planuje się również ustawienie figury Matki Bożej, co dodatkowo wzmocni sakralny charakter miejsca kultu.
"Na szczycie bani będą jeszcze chorągiewki, ich montaż jest jeszcze przed nami" – powiedział ks. Nogal.
Kiedy powstało źródło w Świętej Lipce?
Istnienie źródła w Świętej Lipce zostało szczegółowo opisane w monografii poświęconej temu miejscu, autorstwa Jerzego Paszendy. Kronikarz w Reszlu w 1698 roku zanotował, że niedaleko kościoła wytryskało źródło uważane za uświęcone przez Matkę Boską. Woda z niego była czerpana i zabierana w dalekie strony jako lekarstwo, co świadczyło o jej cudownych właściwościach. Odnotowano nawet uzdrowienia, między innymi dwóch osób z puchliny wodnej i bólu oczu w Grodnie, co podkreślało znaczenie tego miejsca w dawnych czasach.
W 1732 roku źródło zostało odbudowane przez cieślarza i bednarza, przyjmując kształt studni z dachem, nazwanym wówczas wieżyczką. Na jej szczycie umieszczono figurkę Matki Bożej na lipie, a cała konstrukcja wykonana była z drewna dębowego. Woda była doprowadzana podziemnym kanałem, co świadczyło o zaawansowaniu ówczesnych rozwiązań technicznych. Kronika niestety nie precyzuje dokładnej lokalizacji źródła ani jego pierwotnego pochodzenia, co pozostawiało pewne niewiadome.
„Kronikarz w Reszlu zanotował w 1698 roku, że w Świętej Lipce niedaleko kościoła wytryska źródło, które pobożni ludzie uważają za uświęcone przez Matkę Boską. Czerpano z niego wodę zbierającą z sobą w dalekie strony jako lekarstwo. Ostatnio uzdrowione zostały w Grodnie dwie osoby z puchliny wodnej i z bólu oczu” - napisał Paszenda.
„cieślarz i bednarz odbudowali źródło na kształt studni z dachem nazwanym wieżyczką. Na jej szczycie postawiono figurkę Matki Bożej na lipie. Wszystko to było z drewna dębowego” - napisał Paszenda.
Potwierdzenie lokalizacji dawnego źródełka
Choć kroniki nie podawały dokładnej lokalizacji, w 1968 roku podczas zakładania wodociągu w Świętej Lipce natrafiono na intrygujące ślady. W miejscu, gdzie według starych przekazów stała altana, odkryto głęboko wbite w ziemię dębowe deski. To znalezisko zostało potraktowane jako silne potwierdzenie historycznej lokalizacji zarówno altany, jak i samego źródła. Odkrycie to dostarczyło archeologicznych dowodów na istnienie obiektu w tym konkretnym punkcie, rozwiewając wcześniejsze wątpliwości.
Święta Lipka, jako ważne miejsce kultu Matki Bożej, wpisuje się w tradycję, gdzie obecność studni czy źródeł jest typowa dla tego typu sanktuariów. Miejscowość ta jest również jednym z najczęściej odwiedzanych miejsc turystycznych na Mazurach. Słynne barokowe sanktuarium zachwyca kwadraturowymi malowidłami Macieja Meyera oraz unikatowymi ruchomymi organami, wykonanymi specjalnie dla tego kościoła przez Jana Josue Mosengela, przyciągając rzesze wiernych i miłośników sztuki barokowej z całej Europy.
„Kronika nie określa, gdzie to źródło było, ani skąd doprowadzano wodę” - przyznał autor świętolipskiej monografii.
Artykuł i zdjęcie wygenerowane przez sztuczną inteligencję (AI). Pamiętaj, że sztuczna inteligencja może popełniać błędy! Sprawdź ważne informacje. Jeżeli widzisz błąd, daj nam znać.
