Spis treści
Nieprawidłowości w IPN pod lupą NIK
Najwyższa Izba Kontroli (NIK) opublikowała raport, który rzuca światło na funkcjonowanie Instytutu Pamięci Narodowej (IPN). Dokument wskazuje na liczne nieprawidłowości finansowe oraz decyzje zarządzające, które NIK oceniła jako nieuzasadnione i niegospodarne. Kontrolą objęto zarówno centralę instytucji w Warszawie, jak i jej regionalne oddziały, w tym w Gdańsku, Krakowie i Wrocławiu.
Głównym przedmiotem zarzutów są kwestie związane z zarządzaniem prezesa Karola Nawrockiego. Izba zakwestionowała sposób wydatkowania środków publicznych oraz nadzór nad majątkiem IPN w latach 2020-2024. Wzrost budżetu instytucji o blisko 50% nie przyniósł oczekiwanych rezultatów w zakresie efektywności.
Wzrost budżetu a efektywność IPN
Z danych NIK wynika, że budżet IPN znacząco wzrósł. W 2020 roku wynosił 396 milionów złotych, natomiast do 2024 roku osiągnął poziom 584 milionów złotych. Mimo tej dynamicznej ekspansji finansowej, kontrolerzy nie zaobserwowali proporcjonalnego wzrostu efektywności działalności naukowej i edukacyjnej Instytutu.
Raport NIK wymienia wiele przykładów niecelowych inwestycji, a także wydatków, które uznano za nieuzasadnione. Podkreślono również brak przejrzystości w zarządzaniu. Problemy te, według Izby, miały charakter systemowy, dotykając różne poziomy struktury IPN.
Kosztowne projekty prezesa Nawrockiego
Wśród kwestionowanych wydatków IPN znalazły się projekty o łącznej wartości 47,6 miliona złotych. Przykładem jest gra komputerowa „Gra Szyfrów”, której promocja kosztowała 4,7 miliona złotych. Kwota ta była czterokrotnie wyższa niż koszt samej produkcji gry. Pomimo znaczących nakładów, efekt promocyjny oceniono jako znikomy.
Innym kontrowersyjnym pomysłem było utworzenie biura IPN w Waszyngtonie. Na przygotowania do jego otwarcia wydano prawie 400 tysięcy złotych. Ostatecznie biuro nie powstało, ponieważ jego utworzenie nie było przewidziane w obowiązującej ustawie o Instytucie Pamięci Narodowej. Prezes Karol Nawrocki jest również obciążony zarzutem tworzenia nowych komórek organizacyjnych bez odpowiednich podstaw prawnych, co generowało dodatkowe koszty z budżetu państwa.
Czy nadzór nad finansami IPN był skuteczny?
NIK zarzuciła kierownictwu IPN brak efektywnego nadzoru nad finansami oraz majątkiem instytucji. W raporcie podkreślono, że wiele przetargów, o wartości liczonej w milionach złotych, zostało udzielonych bez rzetelnego rozeznania rynku. Zdaniem kontrolerów, takie działania naruszały zasady uczciwej konkurencji.
Za niegospodarne uznano również inne decyzje, takie jak kosztowny wynajem biur oraz utrzymanie Biura Nowych Technologii. NIK skierowała w tej sprawie wniosek do Prezesa Rady Ministrów, sugerując rozważenie wprowadzenia zmian w ustawie o IPN. Celem tych zmian miałoby być wzmocnienie kontroli nad strukturą organizacyjną i sposobem wydatkowania środków publicznych przez Instytut.
Raport NIK i zastrzeżenia IPN
Instytut Pamięci Narodowej próbował złożyć zastrzeżenia do przedstawionego raportu Najwyższej Izby Kontroli. Jednakże, zgodnie z informacjami zawartymi w dokumencie, zastrzeżenia te zostały złożone po upływie ustawowego terminu. W konsekwencji dokument NIK pozostał w mocy bez zmian. W raporcie nie podano szczegółów dotyczących treści złożonych zastrzeżeń ani powodów opóźnienia.
Artykuł i zdjęcie wygenerowane przez sztuczną inteligencję (AI). Pamiętaj, że sztuczna inteligencja może popełniać błędy! Sprawdź ważne informacje. Jeżeli widzisz błąd, daj nam znać.
